Zdrowie psychiczne mężczyzn

Męskie zdrowie psychiczne jest na celowniku badaczy od stosunkowo niedługiego czasu. Ta rozwijająca się dziedzina opiera się na ustaleniach epidemiologicznych, że mężczyźni doświadczają znacznie wyższych wskaźników w niektórych obszarach zdrowia psychicznego w porównaniu z kobietami.


1860057529

Jakie są różnice w zdrowiu psychicznym mężczyzn?

Badania konsekwentnie pokazują, że mężczyźni stanowią około 75% do 80% wszystkich zakończonych samobójstw w Kanadzie i innych krajach zachodnich. Podobnie, wskaźniki zaburzeń związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych są znacznie podwyższone u mężczyzn – około 3 na 4 przypadki uzależnień dotyczą mężczyzn. Co więcej, mężczyźni nadal mają tendencję do niedostatecznego korzystania z usług zdrowia psychicznego – według badań kanadyjskich ekspertów tylko około 30% osób korzystających z usług zdrowia psychicznego to mężczyźni.

Różnice Płciowe w Zdrowiu Psychicznym

Niewątpliwie kobiety i mężczyźni różnią się w wielu aspektach związanych ze zdrowiem psychicznym. Niektóre zaburzenia psychiczne częściej dotyczą mężczyzn, poza tym objawy pewnych zaburzeń psychicznych, np. depresyjnych i lękowych inaczej objawiają się u mężczyzn. Także rokowanie, przebieg chorób psychicznych może być odmienny u obydwu płci.

Skąd biorą się różnice?

Prawdopodobnie przyczyny różnic w zdrowiu psychicznym mężczyzn i kobiet są złożone. Po pierwsze znaczenie może mieć inna budowa mózgu. Mózg mężczyzny jest statystycznie o ok. 10% większy, ale zawiera mniej istoty szarej. U kobiet więcej jest połączeń między obydwiema półkulami mózgu, natomiast mężczyźni mają większą lateralizację półkul, co oznacza że, półkule działają bardziej niezależnie od siebie. U kobiet większy jest hipokamp – rejon mózgu odpowiedziany m.in. za pamięć, a mężczyźni mają większe ciało migdałowate – część mózgu odpowiedzialną za wykrywanie zagrożeń i reakcję na nie. Może to tłumaczyć większą tendencję do rozpamiętywania u kobiet i większą impulsywność oraz agresję u mężczyzn.

Nie bez znaczenia są też wzorce kulturowe – przebieg socjalizacji do ról w społeczeństwie. Od dziewczynek oczekuje się że będą podporządkowane, grzeczne, ciche, daje się im mniejsze przyzwolenie na okazywanie złości. Chłopcy mają większe przyzwolenie na psocenie, „bycie łobuzem”, a także mniejsze przyzwolenie na okazywanie emocji takich jak lęk czy płacz. Chłopcy od najmłodszych lat często słyszą, że mają być twardzi, nie płakać, nie “mazać się”. Statystycznie częściej są karani, otrzymują mniej pieszczot i są bardziej nagradzani za aktywność. Z drugiej strony otrzymują przekaz, że poszukiwanie pomocy to słabość.

Możliwe, że właśnie ten przekaz sprawia, że mężczyźni niechętnie korzystają z usług związanych ze zdrowiem psychicznym. Zwlekanie z rozpoczęciem leczenia może w dużej mierze przyczyniać się do ponurych statystyk związanych z samobójstwami wśród mężczyzn. Warto podkreślić, że wzorce kulturowe zmieniają się, co może prowadzić do powstawania tzw. konfliktu ról – kobiety pracują zawodowo, a od mężczyzn oczekuje się większego zaangażowania w sprawy domowe. Dla części mężczyzn, wychowanych w duchu tradycyjnego podziału ról może być to problem, prowadzący do „kryzysu męskości”.

Które zaburzenia psychiczne częściej występują u mężczyzn?

Mężczyźni częściej mają problem z uzależnieniami, ADHD, osobowość schizoidalną i antyspołeczną. Częściej też popełniają samobójstwa. Kobiety natomiast częściej chorują na depresję, zaburzenia lękowe, częściej mają osobowość histrioniczną i zależną.

Czy są typowe męskie lęki?

Mężczyźni często odczuwają lęk przed porażką, której chcą uniknąć za wszelką cenę. Wielu mężczyzn opiera swoje poczucie wartości na zewnętrznych wskaźnikach sukcesu, takich jak osiągnięcia zawodowe, ilość zarabianych pieniędzy i rzeczy, które zdobywają dla swoich rodzin. Może to prowadzić do niezdrowego współzawodnictwa i poświęcania innych rzeczy w życiu, aby osiągnąć “sukces”. Często ideał jest ustawiony tak wysoko, że jest niemożliwy do osiągnięcia. Skutkiem może być poczucie porażki.

Czy mężczyźni chętnie zgłaszają się do psychiatry?

Badania wykazują, że mężczyźni rzadziej niż kobiety zgłaszają się do psychiatry. Związane jest to z tzw. podwójną stygmatyzacją – związana z chorobą psychiczną i „kobiecą emocjonalnością”. Mężczyźni często opóźniają decyzję skorzystaniu z pomocy, często przychodzą do psychiatry po sugestii lub namowie partnerki, czasem w jej towarzystwie. Mężczyzna często dopiero kiedy z ust partnerki usłyszy, że być może ma problem i powinien coś z tym zrobić, czuje przyzwolenie żeby udać się po pomoc. Mężczyźni z różnych powodów rzadko korzystają z usług w zakresie zdrowia psychicznego. Może to być spowodowane tym, że „wielu facetów uważa, że obecne usługi w zakresie zdrowia psychicznego są tworzone głównie z myślą o kobietach”. Pomysł ten został rozwinięty przez brytyjskich badaczy, którzy twierdzą, że kliniczne skupienie się na rozmowie, wrażliwości emocjonalnej i ujawnianiu siebie twarzą w twarz może być alienujące dla wielu mężczyzn.

Uzależnienia

Statystyki wskazują, że uzależnienie od alkoholu występuje częściej u mężczyzn, a nawet dwukrotnie częściej w porównaniu do kobiet. Niemniej jednak, kobiety wydają się bardziej podatne na uzależnienie, a ta sama ilość spożywanego alkoholu związana jest z większym ryzykiem uzależnienia i szkód zdrowotnych w porównaniu do mężczyzn. Statystycznie rzecz biorąc, kobiety ponoszą więcej szkód zdrowotnych związanych z nadużywaniem alkoholu. U kobiet ryzyko wystąpienia powikłań zdrowotnych związanych z nałogiem jest większe, a szkodliwe skutki mogą obejmować problemy z wątrobą, układem krążenia, a także ryzyko wystąpienia różnych chorób psychicznych. Warto jednak zauważyć, że mężczyźni mają tendencję do prowadzenia po spożyciu alkoholu częściej niż kobiety. Zdarza się, że to mężczyźni częściej angażują się w ryzykowne zachowania związane z alkoholem, takie jak jazda po pijanemu. Ponadto, mężczyźni są bardziej narażeni na spożycie śmiertelnej dawki alkoholu niż kobiety. Te różnice między płciami w kontekście uzależnień od alkoholu mogą wynikać z różnic biologicznych, społecznych i psychologicznych.

Próby samobójcze

Istnieją istotne różnice między płciami w kontekście samobójstw i związanych z nimi problemów. Statystyki pokazują, że kobiety częściej podejmują próby samobójcze. Mężczyźni natomiast, choć rzadziej podejmują próby samobójcze, mają wyższe wskaźniki dokonanych samobójstw. Często decydują się na bardziej radykalne metody.

Czy leczenie zaburzeń psychicznych u mężczyzn przebiega tak samo jak u kobiet?

Co do zasady – tak, ale warto uwzględnić specyficzne wyzwania np. to że mężczyźni często wymagają większych dawek leków niż kobiety, częściej mają obawy związane z wpływem leków na funkcje seksualne. Dobrze jest zebrać wywiad w kierunku stosowania suplementów diety i innych leków. wyzwaniem jest przede wszystkim to, żeby mężczyzna zgłosił się po pomoc i żeby ta pomoc byłą dostosowana do jego potrzeb.

Literatura:

  • Affleck W, Carmichael V, Whitley R. Men’s Mental Health: Social Determinants and Implications for Services. Can J Psychiatry. 2018 Sep;63(9):581-589. doi: 10.1177/0706743718762388. Epub 2018 Apr 19. PMID: 29673270; PMCID: PMC6109884.
  • Paus T. Sex differences in the human brain: a developmental perspective. Prog Brain Res. 2010;186:13-28. doi: 10.1016/B978-0-444-53630-3.00002-6. PMID: 21094883.
  • Wålinder J, Rutzt W. Male depression and suicide. Int Clin Psychopharmacol. 2001 Mar;16 Suppl 2:S21-24. doi: 10.1097/00004850-200103002-00004. PMID: 11349757.
  • Materiały własne